ΚΛΙΜΑΚΑ
Φορέας Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Κεφαλαίου
ΤΗΛΕΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ
o ΕΝΝΟΙΕΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
o ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ
o ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
o ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ
Αθήνα 2003
Ο όρος Τηλεϊατρική χρησιμοποιείται πλέον ευρέως για να χαρακτηρίσει τη χρήση των σύγχρονων μορφών τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας στην παροχή υπηρεσιών υγείας.
Οι μορφές τηλεπικοινωνίας που χρησιμοποιούνται ήδη είναι πολλές:
- Το τηλέφωνο: Υπήρξε η πρώτη μορφή τηλεϊατρικής, κατά την οποία ένας νοσηλευτής παίρνει οδηγίες από ειδικό γιατρό. Σήμερα υπάρχουν ειδικές υπηρεσίες μέσω τηλεφώνου, οι γραμμές βοήθειας που παρέχουν άμεση επικοινωνία των ασθενών με ειδικούς ή την καθοδήγησή τους στη χρήση υπηρεσιών.
- Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μέσω δικτύου μπορούν να μεταφέρουν δεδομένα για τον ασθενή προς τον ειδικό γιατρό Αυτά τα δεδομένα μπορεί να είναι εξετάσεις – από απλές έως σύγχρονες, ιατρικό ιστορικό, μέχρι και την εικόνα του ασθενούς – μέσω internet).
- Το internet δίνει μία ακόμα δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας του ασθενούς με ειδικούς και υπηρεσίες που προσφέρονται σε ειδικές ιστοσελίδες.
- Υπάρχουν ακόμα πιο εξελιγμένα συστήματα, όπως η τηλεδιάσκεψη για τη μεταφορά εικόνας καλύτερης ποιότητας.
Η τηλεϊατρική αναπτύσσεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο με γρήγορους ρυθμούς. Με μία σχετική καθυστέρηση προωθείται η ανάπτυξή της και στη χώρα μας.
Η τηλεϊατρική αφορά διάφορες ιατρικές ειδικότητες και ένας κλάδος αυτής μπορεί να θεωρηθεί η Τηλεψυχιατρική.
Αντίστοιχα με την τηλεϊατρική, ως Τηλεψυχιατρική ορίζεται η παροχή υπηρεσιών στο χώρο της ψυχικής υγείας από απόσταση, μέσω τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας.
Η Τηλεψυχιατρική είναι ένας από τους πλέον δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους της τηλεϊατρικής σήμερα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, επίσημα, 30 προγράμματα Τηλεψυχιατρικής βρίσκονται εν ενεργεία εκ των οποίων 25 στις Η.Π.Α., 1 στον Καναδά, 1 στη Μεγάλη Βρετανία, 1 στη Νορβηγία, 1 στη Φινλανδία και 1 στην Αυστραλία.
Η επιταχυνόμενη ανάπτυξη των υπηρεσιών Τηλεψυχιατρικής έρχεται να απαντήσει – πιστεύουμε – σε δύο σύγχρονες ανάγκες:
- Αφενός στην συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που συχνά υπερβαίνουν το ανθρώπινο δυναμικό που διατίθεται.
- Αφετέρου στη σύγχρονη ανάγκη κάλυψης της περιφέρειας με υγειονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.
Τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα στο εξωτερικό που προαναφέραμε εφαρμόζονται κυρίως σε νησιά ή άλλες περιοχές, στις οποίες λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας παρουσιάζει δυσκολίες. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα.
Στη χώρα μας υπάρχουν
- αφενός η δομή και ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γεωγραφικού χώρου, με τα πολυάριθμα νησιά και βουνά, με δυσκολίες πρόσβασης πολλές φορές εξαιτίας των καιρικών συνθηκών
- αφετέρου το πρόβλημα της κακής διανομής του ιατρικού δυναμικού.
Εκτιμάται, επομένως, ότι η σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα είναι προνομιακό πεδίο για την ανάπτυξη της τηλεψυχιατρικής και της τηλεϊατρικής γενικότερα.
Ήδη βρίσκεται υπό υλοποίηση από την ΚΛΙΜΑΚΑ ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα Τηλεψυχιατρικής στις Κυκλάδες, το οποίο θα λειτουργήσει στο πλαίσιο της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας που η ΚΛΙΜΑΚΑ αναπτύσσει στην περιοχή.
Πρέπει όμως τώρα να προσδιορίσουμε ακριβέστερα τις Υπηρεσίες Τηλεψυχιατρικής σύμφωνα με το σύγχρονο διεθνές επίπεδο.
Από την άποψη των διαφορετικών τεχνολογικών εφαρμογών, μπορούμε να διαχωρίσουμε τρεις βασικές κατηγορίες μέσων της Τηλεψυχιατρικής:
1) Την Τηλεδιάσκεψη ή Βιντεοδιάσκεψη
Είναι το μέσο που χρησιμοποιούμε στη σημερινή μας σύνδεση.
Με την τηλεδιάσκεψη ο χρήστης υπηρεσιών ψυχικής υγείας «συναντά» τον αντίστοιχο ειδικό. Μπορεί να προσέρχεται για πρώτη φορά ή να παρακολουθείται τακτικά με καθορισμένα ραντεβού. Απαιτείται μόνο μία μονάδα Βιντεοδιάσκεψης συνδεδεμένη με κέντρο παροχής υπηρεσιών Τηλεψυχιατρικής.
2) Τον Ηλεκτρονικό Φάκελλο του ασθενούς.
Πρόκειται για ειδικό λογισμικό, πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή, το οποίο αποθηκεύει και μεταφέρει όλα τα στοιχεία του ιστορικού που περιέχονται και στον κλασικό ιατρικό φάκελο. Ο Ηλεκτρονικός Φάκελλος μπορεί να μεταφερθεί μέσω δικτύου στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του ειδικού σε ελάχιστο χρόνο για να μελετηθεί από αυτόν. Μπορεί να συνδυάζεται με την εξέταση του ασθενούς από απόσταση, μέσω βιντεοδιάσκεψης.
3) Τον Web Server
Πρόκειται για ειδικό μηχάνημα το οποίο διαθέτει χώρο αποθήκευσης στοιχείων, όπως αυτά του Ηλεκτρονικού Φακέλλου και ακόμα επιτρέπει την πρόσβαση σε άλλες πηγές πληροφοριών, με επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο, μέσω του internet.
Από την άποψη του είδους των υπηρεσιών που παρέχει η Τηλεψυχιατρική, μπορούμε συνοπτικά να αναφέρουμε τις εξής:
1) Υπηρεσίες που απαιτούν την άμεση επικοινωνία του χρήστη με τον ειδικό επιστήμονα (ψυχίατρο, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό κ.ά.), δηλαδή συνεντεύξεις, συνεδρίες, εφαρμογή διαφόρων τεστ ή ερωτηματολογίων κ.λπ.
Οι υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνουν
την εξέταση του ασθενούς,
την παρακολούθησή του,
διάφορες ψυχοθεραπείες κ.λπ.
2) Υπηρεσίες που απαιτούν τη συνεργασία μεταξύ επαγγελματιών της ψυχικής υγείας. Όπως για παράδειγμα,
η άμεση συμβουλή ειδικού πάνω σε περιστατικά (π.χ. ψυχιάτρου από γενικό γιατρό),
η συζήτηση μεταξύ επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων για τη διαχείριση περιστατικών,
η λειτουργία της «θεραπευτικής ομάδας».
3) Υπηρεσίες παροχής πληροφοριών προς τους χρήστες
Τηλεφωνικές γραμμές ειδικής βοήθειας ή στήριξης
Ενημέρωση μέσω ειδικών ιστοσελίδων του internet (πληροφορίες για την ψυχική υγεία, ερωτήματα προς ειδικό)
4) Υπηρεσίες τηλε-εκπαίδευσης
Ειδικά στο χώρο της ψυχικής υγείας μπορεί να περιλαμβάνει επίδειξη ζωντανής ή βιντεοσκοπημένης συνέντευξης (μέσω βιντεοδιάσκεψης ή internet),
άμεση εποπτεία του εκπαιδευτή κατά τη συνεδρία που διενεργεί ο εκπαιδευόμενος.
Περιλαμβάνει επίσης τις γενικές μορφές, όπως
μαθήματα μέσω internet,
επιστημονικές συζητήσεις, διαλέξεις κ.λπ. μέσω τηλεδιάσκεψης.
5) Υπηρεσίες Τηλε-διοίκησης
Η τηλεδιάσκεψη και η αποστολή δεδομένων (εγγράφων, στοιχείων κ.λπ) επιτρέπουν τη συμμετοχή στελεχών στις διοικητικές λειτουργίες από μακριά.
Η εμπειρία της ΚΛΙΜΑΚΑΣ στην Τηλεψυχιατρικής είναι η πλέον πλούσια στη χώρα μας γιατί περιλαμβάνει πλέον
Όλες τις υπηρεσίες που προαναφέρθηκαν
Όλες τις σύγχρονες μορφές τεχνολογίας που εμπεριέχονται στην Τηλεψυχιατρική σήμερα.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ ξεκίνησε την δική της πιλοτική εφαρμογή της ΤΨ τον Ιούνιο του 2001 με σύστημα τηλεδιάσκεψης μέσω Η/Υ και διαδικτύου.
Σύντομα, τον Σεπτέμβριο του 2001, εφάρμοσε το υψηλής τεχνολογίας σύστημα βιντεο-διάσκεψης, το οποίο χρησιμοποιούμε και εμείς σήμερα.
Οι επιπλέον δυνατότητες του συστήματος είναι
- καλύτερης ποιότητας εικόνα και ήχος – φυσική κίνηση
- κίνηση της κάμερας και εύρος οπτικού πεδίου
- λιγότερες διακοπές επικοινωνίας
Το μειονέκτημα: ακριβότερος εξοπλισμός και ακριβότερη σύνδεση.
Το σύστημα ΤΨ της ΚΛΙΜΑΚΑ συμπληρώνεται σήμερα από
- πλήρη Ηλεκτρονικό Φάκελλο ασθενούς
- WEB Server
Για την ανάπτυξη και υλοποίηση προγραμμάτων καθώς και για την παραγωγή νέων προϊόντων στον τομέα της ΤΨ η ΚΛΙΜΑΚΑ συνεργάζεται με τον ΟΤΕ στο πλαίσιο στρατηγικής συμφωνίας.
Μέχρι σήμερα το σύστημα ΤΨ της ΚΛΙΜΑΚΑΣ έχει εφαρμοστεί σε όλες τις δομές ψυχικής υγείας και προγράμματα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που υλοποιεί. (Ξενώνα, Κέντρα Ημέρας κ.ά.)
- Σε όλες τις κατηγορίες υπηρεσιών – έργο επαγγελματιών ψυχικής υγείας, συνεργασία προσωπικού, εκπαίδευση, διοίκηση.
- Σε ευρύτατο φάσμα περιστατικών – επείγοντα, τακτικά, διάφορα ψυχικά ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα, βαριά ή χρόνια πάσχοντες
- Με αποτέλεσμα την παραγωγή τεχνογνωσίας και ερευνητικού έργου, που διαρκώς πολλαπλασιάζεται.
Σήμερα αναπτύσει το σύστημά της σε νέα προγράμματα – Οικοτροφεία, Κινητή Μονάδα στις Κυκλάδες με την στήριξη του ΥΠ.ΥΓΕΙΑΣ και της Ε.Ε.
Παράλληλα διενεργεί έρευνα σε συνεργασία με άλλους φορείς ψυχικής υγείας, όπως το ΨΝ Τρίπολης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στο
ΤΙ ΕΧΕΙ ΔΕΙΞΕΙ Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΜΑΣ ΠΟΥ ΝΑ ΕΧΕΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΨ
- Δικαίως η ΤΨ έχει ταχύτερη και ευρύτερη ανάπτυξη από άλλους κλάδους της τηλε-ιατρικής
Διότι στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας το εργαλείο της επαφής – διαγνωστικής και θεραπευτικής – με τον χρήστη συνίσταται αποκλειστικά στη λεκτική και εξωλεκτική επικοινωνία.
Το γεγονός αυτό καθιστά τα σύγχρονα συστήματα ΤΨ ικανά να διευκολύνουν την πλήρη διεκπεραίωση μεγάλου μέρους των εργασιών κατά την παροχή υπηρεσιών.
Εξαιρέσεις αφορούν ιδιαίτερες κατηγορίες περιστατικών και καταστάσεων
- Η ΤΨ μπορεί να ενταχθεί πλήρως στο πνεύμα της Ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, η οποία προβλέπει πολλές και διαφορετικές κοινοτικές δομές κοντά στον χρήστη υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τομεακή οργάνωση του συστήματος.
Η ΤΨ μπορεί να προσφέρει στην Ψυχιατρική μεταρρύθμιση τα εξής:
1) κάλυψη αναγκών σε περιοχές ιδιαίτερα δύσκολες και χωρίς υπάρχουσες υπηρεσίες ψυχικής υγείας
2) καλύτερη κατανομή έργου και απόδοση του ανθρώπινου δυναμικού στο πλαίσιο λειτουργίας του Ψυχιατρικού Τομέα
3) καλύτερη και αποδοτικότερη οργάνωση των δεδομένων του συστήματος προς όφελος του χρήστη των υπηρεσιών
4) Ενίσχυση των δράσεων ευαισθητοποίησης – ενημέρωσης – συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
Εν κατακλείδι στο πνεύμα της Ψυχιατρικής Μεταρύθμισης η ΤΨ μπορεί να εφαρμοστεί ως πρακτική εφαρμογή τεχνολογίας στην υπηρεσία του Ανθρώπου.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ
Σύμφωνα με την Εθνική Ακαδημία Επιστημών των Η.Π.Α
Αναλογικό σήμα (analog signal)
Ένα συνεχόμενο ηλεκτρικό σήμα υπό μορφή κυμάτων που διαφοροποιούνται, καθώς μεταβάλλεται η πηγή των πληροφοριών (όπως δηλ. σε μια εικόνα τροποποιείται η αντίθεση από το φωτεινό στο σκοτεινό).
Εύρος φάσματος (bandwidth)
Μονάδα μέτρησης της χωρητικότητας της μεταφερόμενης πληροφορίας ενός επικοινωνιακού δίαυλου. ένα χρήσιμο αριθμητικό όριο του μεγέθους, του κόστους και της δυνατότητας μιάς τηλε-ιατρικής υπηρεσίας, που εκφράζεται σε Bps.
Bit
Δυαδικός αριθμός, η μικρότερη δυνατή μονάδα πληροφορίας, που αποτελεί ένα χαρακτήρα ή μια λέξη σε κώδικα ψηφιακό, που επεξεργάζονται ειδικά οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.
Συμβατότητα (compatibility)
Η ικανότητα των υπολογιστικών προγραμμάτων και των δυναμένων να αναγνωσθούν από υπολογιστή δεδομένων να μεταβιβάζονται από το ένα υπολογιστικό σύστημα στο άλλο χωρίς απώλειες, αλλαγές, ή επιπλέον προγραμματισμό.
Διάσκεψη υπολογιστών (computer conferencing)
Διάσκεψη με εικόνα και ήχο εξ αποστάσεως μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών σε πραγματικό χρόνο.
Ψηφιακός (digital)
Διακριτά σήματα, σαν αυτά που αντιπροσωπεύουν τα bits, σε αντίθεση με τα συνεχώς ευμετάβλητα αναλογικά σήματα. Η ψηφιακή τεχνολογία επιτρέπει την συμπίεση των επικοινωνιακών σημάτων για πιο αποτελεσματική μετάδοση.
Ψηφιοποίηση (digitizing)
Μετατροπή μιας αναλογικής πληροφορίας σε ψηφιακή.
Firewall
Εξαρτήματα και συσκευές υπολογιστού καθώς και λογισμικό, που εμποδίζει μη εξουσιοδοτημένη επικοινωνία μεταξύ ενός υπολογιστικού δικτύου οργανισμών και εξωτερικών δικτύων.
Hardware
Τα φυσικά μέρη και ο εξοπλισμός, που χρησιμοποιείται στην επεξεργασία δεδομένων, σε αντίθεση με τα προγράμματα υπολογιστών (λογισμικό – software) και τα συνδεόμενα έγγραφα.
Integrated Services Digital Network (ISDN)
(Ενοποιημένες Υπηρεσίες Ψηφιακού Δικτύου)
Ψηφιακή τηλεπικοινωνιακή τεχνολογία, που επιτρέπει την ολοκληρωμένη μετάδοση φωνής, δεδομένων και εικόνας video. ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας για υψηλών ταχυτήτων ψηφιακή μετάδοση.
Modem
(Συσκευή τηλεπικοινωνίας H/Y)
Διαμορφωτής/Αποδιαμορφωτής: η συσκευή που μετατρέπει ψηφιακή πληροφορία σε μορφή αναλογική για τη μετάδοσή της μέσω ενός τηλεπικοινωνιακού διαύλου και την ξαναμετατρέπει σε ψηφιακή στο σημείο λήψης της.
Περιφερειακός εξοπλισμός (Peripheral equipment)
Πρόκειται για συσκευές που, σε μια μονάδα επεξεργασίας δεδομένων, παρέχουν εξωτερικό δίαυλο επικοινωνίας ή άλλες πρόσθετες ευκολίες.
Ταχύτητα μετάδοσης (Transmission speed)
Η ταχύτητα με την οποία μεταδίδεται η πληροφορία μέσω της γραμμής (καθοριζόμενη σε bits ανά δευτερόλεπτο). Μία ISDN γραμμή μπορεί να αποδώσει ταχύτητες μεταξύ 128 και 384 Kbps σε σχέση με την παλιά, απλή τηλεφωνική γραμμή που λειτουργεί στα 56 Kbts.
Διάσκεψη μέσω video ή βιντεοδιάσκεψη (Video conferencing)
Αμφίδρομη συνήθως μετάδοση σε πραγματικό χρόνο ψηφιακών εικόνων video μεταξύ δύο ή περισσοτέρων θέσεων.
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΛΕΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΛΕΔΙΑΣΚΕΨΗΣ
ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ
Η τηλεψυχιατρική δίνει τη δυνατότητα για κλινικές συνεδρίες εκτίμησης σε όλες τις παρακάτω περιπτώσεις:
- σε τακτικό εξωτερικό ιατρείο
- σε έκτακτα περιστατικά
- παρέμβαση στην κρίση
Υπάρχει ο περιορισμός ότι η συνεργασία του ασθενούς μπορεί να μην εξασφαλίζεται σε ορισμένους τύπους κρίσεων και σε ορισμένες διαταραχές που εμφανίζονται με οξέα συμπτώματα (π.χ. επιθετική ή ψυχοπαθητική συμπεριφορά, βαριά κατάθλιψη, μανία). Υπάρχει ακόμα ο κίνδυνος ενώ υπάρχει κατ’ αρχήν συναίνεση του ασθενούς προς εξέταση να μην ολοκληρωθεί η συνεδρία με τα μέσα της τηλεψυχιατρικής (π.χ. λόγω παρανοειδούς ιδεασμού).
ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
Συνεδρίες μέσω τηλεδιάσκεψης ο ψυχίατρος για κάθε κλινική ενέργεια, όπως
- εξέταση, λήψη ιστορικού και επανεκτίμηση του ασθενούς
- χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής
- επανέλεγχος τροποποίηση αγωγής
- παρέμβαση σε ασθενή και οικογένεια
Είναι δυνατό να εξεταστεί ο ασθενής από θεραπευτική ομάδα και να γίνουν συνεδρίες ψυχιάτρων ή ψυχολόγων για ατομική και οικογενειακή συμβουλευτική.
Επιπλέον, μέσω τηλεδιάσκεψης μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιασδήποτε μορφής συνάντηση της θεραπευτικής ομάδας.
ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Τακτικές συνεδρίες μέσω τηλεψυχιατρικής μπορούν να αξιοποιηθούν για:
- υποστηρικτική ψυχοθεραπεία
- ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες διαφόρων τύπων (δυναμική, συμπεριφορική, γνωσιακή κ.ά.)
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ
Πέραν της κλινικής εκτίμησης η τηλεψυχιατρική μπορεί να επεκταθεί σε εφαρμογή διαφόρων τύπων κλινικών εργαλείων, όπως
- ψυχολογικά - ψυχομετρικά τεστ
- ψυχιατρικές κλίμακες εκτίμησης, διερεύνησης, αξιολόγησης
ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ
Μέσω τηλεδιάσκεψης μπορούν να πραγματοποιηθούν συναντήσεις μεταξύ επαγγελματιών υγείας για τους παρακάτω σκοπούς:
- παροχή συμβουλών από ειδικό ψυχικής υγείας σε άλλον επαγγελματία (π.χ. γενικό ιατρό ή νοσηλευτή)
- συνεξέταση ασθενούς και συνδιαχείριση περιστατικού
- εποπτεία καταρτιζόμενου επαγγελματία ψυχικής υγείας.
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Πολλές εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορούν να γίνουν από απόσταση και επιπλέον είναι δυνατόν να μαγνητοσκοπηθούν για επαναχρησιμοποίησή τους ή αξιολόγησή τους. Η εκπαίδευση μπορεί να περιλαμβάνει ποικίλες μεθόδους, όπως
- εκπαιδευτικές τηλεδιασκέψεις (διαλέξεις, μαθήματα, στρογγυλά τραπέζια κ.λπ.)
- παρακολούθηση κλινικών συνεδριών
- role-playing
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Διάφορες διοικητικές υποθέσεις μπορούν να διεκπεραιώνονται χωρίς μετακινήσεις στελεχών με:
- επικοινωνία στελεχών δομών ή μονάδων με υπεύθυνους για διάφορα διοικητικά θέματα
- τηλεδιασκέψεις συλλογικών οργάνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου